Nederlandse bestuurders tijdens de Tweede Wereldoorlog. Trouw aan volk, vijand en vaderland

/in /door

Tijdens de Duitse bezetting stonden bestuurders van provincies en gemeentes en hun ambtenaren voor grote uitdagingen. Samenwerken met de bezetter – de opdracht van de regering in ballingschap – betekende laveren tussen nazibevelen, eigen initiatief en verwachtingen van de burgerbevolking. Na de bevrijding zou er pas afgerekend worden.

Studenten en pas-afgestudeerden werkten in 2022-2025 bij de Radboud Universiteit in een project o.l.v. Wim van Meurs, Anne Petterson en Jan Julia Zurné aan een groot aantal biografieën van lokale en provinciale bestuurders. Van politieagenten tot rechters en van gemeentesecretarissen tot de spreekwoordelijke burgemeesters in oorlogstijd. In het voorjaar van 2025 verscheen bij WBooks het resultaat van hun onderzoek in een publieksboek onder redactie van Susan Scherpenisse en Ingrid van der Vlis.

Nederlandse bestuurders tijdens de Tweede Wereldoorlog. Trouw aan volk, vijand en vaderland onder redactie van Susan Scherpenisse, Ingrid van der Vlis, Jan Julia Zurné, Anne Petterson en Wim van Meurs (WBooks, Zwolle 2025) 240 p.

Het slavernijverleden van Delft (Delft 2024), Gerrit Verhoeven en Ingrid van der Vlis

Het slavernijverleden van Delft

/in /door

Bij de afsluiting van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden op 1 juli verscheen Het slavernijverleden van Delft, geschreven door Gerrit Verhoeven en Ingrid van der Vlis. De teksten zijn gebaseerd op het Rapport slavernijverleden van Delft dat in 2023 werd gepubliceerd. Het onderzoeksrapport was mede aanleiding voor het aanbieden van excuses door het college voor de rol van hun voorgangers in het slavernijverleden.

Gerrit Verhoeven en Ingrid van der Vlis, Het slavernijverleden van Delft (Delft 2024) 94 pagina’s

Van het boek zijn 8000 exemplaren gratis verspreid onder de inwoners van Delft. Er zijn nog exemplaren bij Stadsarchief Delft. Ook is het boek digitaal beschikbaar: https://www.stadsarchiefdelft.nl/uitgelicht/slavernijverleden/

Historisch Delft II PLUS-supermarkten

/in /door

Stickers sparen voor een geschiedenisboek over je eigen stad bleek in 2020 een schot in de roos voor de drie Delftse PLUS-supermarkten. Wekenlang verzamelden Delftenaren bij hun boodschappen gratis stickers om die in het speciaal samengestelde album Historisch Delft te kunnen plakken. Ingrid van der Vlis stelde het album samen, zocht ruim 150 unieke afbeeldingen uit de collectie van Stadsarchief Delft en schreef de begeleidende teksten. Dat het een succes was, bleek wel uit de vele oproepen op social media: “Wie heeft voor mij nog plaatje 83? Ik heb nummer 42 en 116 in de aanbieding.” Zelfs op Marktplaats werden stickers gevraagd voor dit boek dat – eenmaal volgeplakt – meteen een verzamelaarsitem was.

Dat succes kreeg een vervolg in 2022 toen volgens hetzelfde principe Historisch Delft II verscheen. Ditmaal met 150 nieuwe afbeeldingen over de rijke evenementencultuur van Delft van ca. 1950 tot nu. Ook nu weer met historische vereniging Delfia Batavorum en Stadsarchief Delft als partners, en Tomorrow Local Promotion Services als uitvoerder.

Bosatlas van WO II

/in /door

Kaarten, grafieken, indringende foto’s en heldere informatie – dat alles zit in De Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog. De uitgave behandelt de oorlog niet als losstaand fenomeen, maar start aan het eind van de Eerste Wereldoorlog en loopt door tot het heden. De atlas laat zien hoe de oorlog ook na 1945 doorwerkt in de wereldpolitiek met onder meer de oprichting van de Verenigde Naties, de dekolonisatie-oorlogen, de Koude Oorlog en de vredesmissies.

Ingrid van der Vlis schreef drie hoofdstukken voor de atlas: Botsing van ideologieën, Herschikking van de wereldkaart & Internationale samenwerking.

De Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog is een uitgave van Noordhoff, i.s.m. het Nationaal Comité 4 en 5 mei t.g.v. de viering van 75 jaar vrijheid. Het Vfonds maakt het met steun van de Nationale Postcode Loterij mogelijk dat 10.000 exemplaren gratis worden verspreid onder alle scholen in het voortgezet onderwijs in Nederland.

Bosatlas van WO II

/in /door

Kaarten, grafieken, indringende foto’s en heldere informatie – dat alles zit in De Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog. De uitgave behandelt de oorlog niet als losstaand fenomeen, maar start aan het eind van de Eerste Wereldoorlog en loopt door tot het heden. De atlas laat zien hoe de oorlog ook na 1945 doorwerkt in de wereldpolitiek met onder meer de oprichting van de Verenigde Naties, de dekolonisatie-oorlogen, de Koude Oorlog en de vredesmissies.

Ingrid van der Vlis schreef drie hoofdstukken voor de atlas: Botsing van ideologieën, Herschikking van de wereldkaart & Internationale samenwerking.

De Bosatlas van de Tweede Wereldoorlog is een uitgave van Noordhoff, i.s.m. het Nationaal Comité 4 en 5 mei t.g.v. de viering van 75 jaar vrijheid. Het Vfonds maakt het met steun van de Nationale Postcode Loterij mogelijk dat 10.000 exemplaren gratis worden verspreid onder alle scholen in het voortgezet onderwijs in Nederland.

Humanitas DMH

/in /door

Humanitas startte begin jaren ’80 van de twintigste eeuw met hulp aan mensen met een verstandelijke beperking. De humanistische visie vertaalde zich in een grote rol voor zelfbeschikkingsrecht en eigen regie in de toen opgerichte wooncentra. Humanitas DMH heeft zich in ruim 35 jaar continu verder ontwikkeld tot een landelijke zorgorganisatie. Op basis van interviews en archiefmateriaal legt Ingrid van der Vlis deze geschiedenis vast.

De kleine Geschiedenis van Delft voor dummies

/in /door

Voor in de binnenzak: een handzaam boekje met de complete geschiedenis van Delft. Deze beknopte gids vertelt alles over de historie van de stad, van de middeleeuwse kloosters tot de aanleg van de spoortunnel – en alles wat daartussenin zit. Bekende hoogtepunten als Delfts blauw, Willem van Oranje, de Gist- en Spiritusfabriek, Calvé en de Technische Universiteit ontbreken uiteraard niet.

 

Gerrit Verhoeven en Ingrid van der Vlis, De kleine Geschiedenis van Delft voor dummies (BBNC)

’t Weeshuys binnen Delft

/in /door

Eeuwenlang vonden Delftse kinderen onderdak in het Weeshuis. Hoe dit tehuis in de Middeleeuwen ontstond uit de armenzorg van de Heilige-Geestmeesters en hoe het zich vervolgens ontwikkelde, staat in het rijkgeillustreerde boek ’t Weeshuys binnen Delft centraal. De ondertitel, Jeugdzorg in vele gedaanten, geeft al aan dat er meer plaatsvond dan wezenzorg alleen. Van begin af aan kwamen ook vondelingen en verlaten kinderen in het tehuis terecht. Toen in de loop van de twintigste eeuw het aantal weeskinderen afnam, zocht het bestuur van het Weeshuis naar nieuwe mogelijkheden om het weldadige werk voort te zetten. Dat leidde tot het Tehuis voor Werkende Jongens en het Van Renswoudehuis, twee instellingen die zich bekommerden om kinderen die door het Ministerie van Justitie uitbesteed werden. Of deze moderne jeugdzorg helemaal vlekkeloos samenging met de traditionele charitas komt eveneens aan de orde. Waar mogelijk zijn bewoners aan het woord gelaten, waardoor een levendig beeld ontstaat van ruim drie eeuwen jeugdzorg in Delft.

Opdrachtgever: Fundatie van de Vrijvrouwe van Renswoude te Delft

’t Weeshuys binnen Delft. Jeugdzorg in vele gedaanten (Delft 2017), rijk geillustreerd, hardcover, 220 pagina’s

Vooruit met veel verleden

/in /door

Delft kampte in 1795 met een stoffig en saai imago. De stad moest zich na een diepe inzinking opnieuw uitvinden. Militaire nijverheid en de juiste contacten zorgden ervoor dat de stad in 1842 de Koninklijke Akademie verwierf. Deze voorloper van de Technische Universiteit maakte Delft tot een succesvolle industriestad, die ook cultureel opbloeide. Na de Tweede Wereldoorlog groeide de industrie verder en breidde Delft met steeds meer hypermoderne woonwijken uit. De historische binnenstad bleef echter ook om aandacht vragen, al was het maar vanwege de toenemende aantallen toeristen die eropaf kwamen. Het bleek een uitdaging de drang naar creatieve vernieuwing en modernisering te combineren met de toeristische grachtenstad die Delft eveneens was.

Opdrachtgever: Stichting Geschiedschrijving Delft

Vooruit met veel verleden. Geschiedenis van Delft na 1795 (Zwolle, uitgeverij WBooks 2016)

Doorgeven. Het verhaal van een Gronings verzetsgezin

/in /door

De familie Dijkema in Groningen zat tijdens de Tweede Wereldoorlog volop in het verzet. Oudste zoon Reint Dijkema (1920-1944) begon een eigen knokploeg samen met zijn jongere broers Piet en Klaas Simon. Deze KP Remco specialiseerde zich in overvallen van distributiekantoren. Een enkele maal moesten zij een liquidatie uitvoeren, die op de fanatieke NSB’er Anne Jannes Elsinga.

Andere leden van het gezin kwamen ook met het verzet in aanraking. Broer Albartus liep samen met Reint uit protest in 1942 met een Jodenster op de borst. Ze werden voor een aantal weken naar Kamp Amersfoort gestuurd. Ook de jongere kinderen brachten illegale blaadjes rond, en leefden noodgedwongen in een huis waar volop verzetsattributen als wapens en munitie voorhanden waren. Binnen het gezin stimuleerde hun moeder, weduwe Elske Catharina Dijkema-Riepma, de jongens in hun werk. Hoe dit voor iedereen tijdens de oorlogsjaren en in hun latere leven doorwerkte, komt in Doorgeven aan bod.

 

Verkrijgbaar via de boekhandel of via uitgeverij Profiel.