75 jaar ná de Bevrijding

Wat er op 5 mei 1945 gebeurde, is wel bekend. Maar wat gebeurde er daarna? Het was natuurlijk feest, maar vrijwel iedereen had wel slachtoffers te betreuren en leed vaak al maandenlang honger. Door minutieus onderzoek in politiearchieven en lokale kranten maakte Ingrid van der Vlis de dilemma’s van dat eerste naoorlogse jaar inzichtelijk. Van wederopbouw was nog helemaal geen sprake. De wonden waren nog te vers, de schade was nog te groot. Sommige mensen vertrouwden hun eigen buren niet meer. Hoe pak je dan je oude leven weer op?

Ingrid van der Vlis onderzocht het dagelijks leven in Delft 75 jaar ná de bevrijding in een door het Mondriaanfonds mogelijk gemaakt project.

Dat leverde een indrukwekkende reeks van ruim 50 wekelijkse Bevrijdingsbulletins op die op de website van Stadsarchief Delft te lezen zijn.

Delft op Zondag besteedde er maandelijks aandacht aan, en op bij Erfgoedhuis Zuid-Holland verscheen een afrondend artikel: Een jaar bevrijd, een jaar vol tegenstellingen.

75 jaar ná de bevrijding

Wat er op 5 mei 1945 gebeurde, is wel bekend. Maar wat gebeurde er daarna? Het was natuurlijk feest, maar vrijwel iedereen had wel slachtoffers te betreuren en leed vaak al maandenlang honger. Door minutieus onderzoek in politiearchieven en lokale kranten maakte Ingrid van der Vlis de dilemma’s van dat eerste naoorlogse jaar inzichtelijk. Van wederopbouw was nog helemaal geen sprake. De wonden waren nog te vers, de schade was nog te groot. Sommige mensen vertrouwden hun eigen buren niet meer. Hoe pak je dan je oude leven weer op?

Ingrid van der Vlis onderzocht het dagelijks leven in Delft 75 jaar ná de bevrijding in een door het Mondriaanfonds mogelijk gemaakt project.

Dat leverde een indrukwekkende reeks van ruim 50 wekelijkse Bevrijdingsbulletins op die op de website van Stadsarchief Delft te lezen zijn.

Delft op Zondag besteedde er maandelijks aandacht aan, en op bij Erfgoedhuis Zuid-Holland verscheen een afrondend artikel: Een jaar bevrijd, een jaar vol tegenstellingen.

Huisvrouw anno 1952. (J.D. Noske, Nationaal Archief, Anefo, CC0)

Huisvrouw zijn is vakwerk

Vieze sokken zijn van alle tijden. Hoe je ze het beste schoongewassen krijgt en of ze nog te stoppen zijn, dat is meer tijdgebonden. Rond 1900 ontstaat een nieuwe professionele beroepsgroep die zich met dit soort huishoudelijke vraagstukken bezighoudt: de huisvrouw. Een vak met een passende opleiding, vakliteratuur en een beroepsvereniging. Voor Erfgoedhuis Zuid-Holland staat nu de opkomst en neergang van dit vakwerk op een rij.

 

Foto: Huisvrouw anno 1952, J.D. Noske (Nationaal Archief, Anefo)

Strijden voor stemrecht

Vrouwen hebben in Nederland pas sinds 1919 volledig stemrecht. Toen werd het woord ‘mannelijk’ uit de kieswet geschrapt. Een woord dat er in 1887 haastig aan was toegevoegd. Hoe dat zo is gekomen en hoe het algemeen vrouwenkiesrecht alsnog tot stand kwam, beschrijft Ingrid van der Vlis op de verhalensite van Erfgoedhuis Zuid-Holland.

Uiterst moderne jeugdzorg

Werkgarantie, een degelijk uniform en standaardzorg: het weeshuis was ooit uiterst modern. Aan het eind van de vijftiende eeuw ontstaan de eerste weeshuizen. Deze tehuizen blijven eeuwenlang de best denkbare onderkomens voor weeskinderen en vondelingen. In de twintigste eeuw verdwijnen de weeshuizen als sneeuw voor de zon. De ooit zo moderne jeugdzorg geldt dan als traditioneel en ouderwets. Ingrid van der Vlis beschrijft deze ontwikkeling op de verhalensite van Erfgoedhuis Zuid-Holland.

Strijden voor stemrecht

Vrouwen hebben in Nederland pas sinds 1919 volledig stemrecht. Toen werd het woord ‘mannelijk’ uit de kieswet geschrapt. Een woord dat er in 1887 haastig aan was toegevoegd. Hoe dat zo is gekomen en hoe het algemeen vrouwenkiesrecht alsnog tot stand kwam, beschrijft Ingrid van der Vlis op de verhalensite van Erfgoedhuis Zuid-Holland.

Uiterst moderne jeugdzorg

Werkgarantie, een degelijk uniform en standaardzorg: het weeshuis was ooit uiterst modern. Aan het eind van de vijftiende eeuw ontstaan de eerste weeshuizen. Deze tehuizen blijven eeuwenlang de best denkbare onderkomens voor weeskinderen en vondelingen. In de twintigste eeuw verdwijnen de weeshuizen als sneeuw voor de zon. De ooit zo moderne jeugdzorg geldt dan als traditioneel en ouderwets. Ingrid van der Vlis beschrijft deze ontwikkeling op de verhalensite van Erfgoedhuis Zuid-Holland.

Anno

Anno was de succesvolle digitale voorloper van het Nationaal Historisch Museum. Wekelijks verscheen op de website een kort historisch artikel over een actueel onderwerp. Dezelfde tekst verscheen in die week als column in de Spits. Ingrid van der Vlis schreef regelmatig met veel plezier korte aansprekende teksten voor Anno, zoals ‘Pus in de operatiekamer’, ‘Vieze voorouders’, ‘Fokpremie’ en ‘Soldaten gezocht’. Een twaalftal andere teksten was specifiek bestemd voor de educatieve canonroute op dezelfde website.

Professorenbuurt

Op verzoek van kunstenaarsduo Carolina Agelink en Germa Huijbers onderzocht Ingrid van der Vlis de geschiedenis van de Professorenbuurt in Delft. Dit relatief kleine woonwijkje werd kort na de Tweede Wereldoorlog gebouwd en was een verlengstuk van de al bestaande Wippolder, het zogenaamde ‘rode nest’ met veel woningen van de socialistische woningbouwvereniging.

Voor het kunstproject spraken Agelink en Huijbers met zoveel mogelijk bewoners uit de wijk en verzamelden zij samen met hen diverse jeugdherinneringen. De foto’s die dit opleverde, vormden de rode draad in een drietal rondwandelingen – ‘ommetjes’ – door de wijk. Tijdens de rondwandelingen vertelde Ingrid van der Vlis over de historische context van een aantal gebeurtenissen.

De foto’s van de buurtbewoners kwamen samen met de historische gegevens terecht op de tijdlijn Onder Anderen.

Digitaal Vrouwenlexicon

Het Digitaal Vrouwenlexicon is een naslagwerk met biografische gegevens over de opmerkelijkste vrouwen uit de geschiedenis van Nederland en zijn overzeese gebiedsdelen van de vroegste tijden tot nu. In korte schetsen levert het lexicon gegevens over vrouwen die ooit invloedrijk, beroemd of berucht waren.

Ingrid van der Vlis schreef de teksten voor tien belangrijke weldoensters. Ook aan het 20ste-eeuwse vervolg wordt meegewerkt, wederom door biografieën te schrijven over dames die hun sporen verdiend hebben in het sociale circuit.

Op 14 februari 2013 verscheen bij Uitgeverij Vantilt het lexicon in boekvorm: 1001 Vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis, onder redactie van Els Kloek