Op 14 februari 2013 verscheen het standaardwerk 1001 Vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis onder redactie van Els Kloek. De dames waren ooit beroemd of berucht, nu zijn ze meestal zo goed als vergeten. Ten onrechte, want hun levensverhalen werpen nieuw licht op het verleden. Ingrid van der Vlis schreef een tiental van deze levensverhalen over dames die zich met armenzorg bezig hielden.
De tv-serie De Gouden Eeuw bezocht op 29 januari de Kamer van Charitate in Delft. Deze instelling staat model voor de wijdverbreide armenzorg in de Republiek. Ingrid van der Vlis gaf uitleg over de charitas en de uitgebreide administratie in de bedelingsboeken.
Werkgarantie, een degelijk uniform en standaardzorg: het weeshuis was ooit uiterst modern. Aan het eind van de vijftiende eeuw ontstaan de eerste weeshuizen. Deze tehuizen blijven eeuwenlang de best denkbare onderkomens voor weeskinderen en vondelingen. In de twintigste eeuw verdwijnen de weeshuizen als sneeuw voor de zon. De ooit zo moderne jeugdzorg geldt dan als traditioneel en ouderwets. Ingrid van der Vlis beschrijft deze ontwikkeling op de verhalensite van Erfgoedhuis Zuid-Holland.
Op 14 februari 2013 verscheen het standaardwerk 1001 Vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis onder redactie van Els Kloek. De dames waren ooit beroemd of berucht, nu zijn ze meestal zo goed als vergeten. Ten onrechte, want hun levensverhalen werpen nieuw licht op het verleden. Ingrid van der Vlis schreef een tiental van deze levensverhalen over dames die zich met armenzorg bezig hielden.
Het Digitaal Vrouwenlexicon is een naslagwerk met biografische gegevens over de opmerkelijkste vrouwen uit de geschiedenis van Nederland en zijn overzeese gebiedsdelen van de vroegste tijden tot nu. In korte schetsen levert het lexicon gegevens over vrouwen die ooit invloedrijk, beroemd of berucht waren.
Ingrid van der Vlis schreef de teksten voor tien belangrijke weldoensters. Ook aan het 20ste-eeuwse vervolg wordt meegewerkt, wederom door biografieën te schrijven over dames die hun sporen verdiend hebben in het sociale circuit.
Op 14 februari 2013 verscheen bij Uitgeverij Vantilt het lexicon in boekvorm: 1001 Vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis, onder redactie van Els Kloek
Na haar studie Maatschappijgeschiedenis werkte Ingrid van der Vlis als a.i.o. aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Met veel plezier werkte zij daar aan haar proefschrift over armoede en armenzorg in het zeventiende-eeuwse Delft, mogelijk door de zeer rijke archieven van de Delftse Kamer van Charitate. Vooral de reconstructie van de levens van honderden arme gezinnen gaf veel voldoening. Wie waren zij? Wanneer ontvingen zij bedeling, en hoeveel kregen zij dan? En hoe gingen zij zelf om met de armenzorg?
Het lukte op deze manier om de bedeelden en hun gezinnen een stem te geven en om verder onderzoek naar de onderste regionen van de maatschappij mogelijk te maken. Het historisch onderzoek en het schrijven daarover smaakten naar meer. Ingrid van der Vlis besloot daarom na haar promotie verder te gaan op dit pad, met het door haar opgerichte Historisch Onderzoeksbureau Tijdelijk.
Verschenen bij uitgeverij Prometheus, uitverkocht en alleen nog tweedehands verkrijgbaar.
Het Sint Elisabethsgasthuis in Utrecht was in 1491 het eerste weeshuis in Nederland. Een voorbeeld dat tussen 1550 en 1600 navolging vindt in bijna alle grote steden. Van al die tientallen weeshuizen is er nu echter geen enkele meer over. Wat is er met deze liefdadigheidsinstellingen gebeurd?
Weeshuizen in Nederland beschrijft de opkomst en evolutie van de wezenzorg in elf Nederlandse steden. Hieruit blijkt dat er grote overeenkomsten zijn, maar ook dat iedere stad de wezenzorg op een eigen manier aanpakte en anders reageerde op ingrijpende veranderingen als de eerste sociale wetgeving in 1854. Weeskinderen raakten vanaf dat moment steeds minder afhankelijk van de toevallige weldadigheid van goedgezinde stadsgenoten. Bovendien nam het aantal wezen snel af door de hogere overlevingskansen van hun ouders. Met de invoering van de Algemene Bijstandswet in 1965 verviel definitief het bestaansrecht van het weeshuis. Toch functioneren vandaag de dag nog tal van stichtingen die zijn voortgekomen uit de weeshuizen van weleer.
Opdrachtgever: Burgerweeshuis Meppel
Geschreven i.s.m. Thijs Rinsema
Aflevering 31 in de 35-delige reeks Het Alledaagse leven, uitgegeven in het Jaar van de Tradities: Zwervers en seizoensarbeiders. Elke tijd heeft immers zijn outsiders, mensen die om welke reden dan ook buiten de boot vallen. Waarom gebeurt dat? En hoe weten sommige buitenstaanders zich uiteindelijk toch een plaats in de samenleving te veroveren?
Opdrachtgever: Waanders Uitgevers
Aflevering 15 in de 35-delige reeks Geloof in Nederland: 2000 jaar Nederlanders en hun naasten. Een aflevering over de eeuwenlange zorg voor ouderen en armen, weduwen en wezen vanuit de kerk. De kerk bekommerde zich immers van oudsher al op bijbelse gronden om hun medemens. Deze charitas vond echter ook vanuit de overheid plaats, en ook wel vanuit beide instellingen tegelijk. De spanning die dat soms opleverde, staat in dit deel centraal.
Het Weeshuis der Hervormden in Schiedam kende in zijn geschiedenis vele pieken, dalen en koerswijzigingen. Bij de oprichting van het Weeshuis in 1605 waren het de ‘schamele weeskinderen’ die in behoorlijke tucht, discipline en ‘vreese Gods’ opgevoed moesten worden. Zij kregen in de loop der eeuwen gezelschap van halfwezen, vondelingen, voogdijkinderen en verlaten kinderen. Niet dat de Weeshuisbestuurders zo veranderingsgezind waren, wel omdat zij telkens zochten naar nieuwe hulpverleningsvormen die pasten bij de tijdgeest.
Het Weeshuis der Hervormden verlegde in de twintigste eeuw de aandacht naar Kinderbeschermingskinderen, uitmondend in de nieuwe jeugdzorginstelling de Lindenhof. Professionalisering en democratisering stelden aan de organisatie andere eisen dan voorheen. Dit leidde in de jaren ’70 tot een splitsing: de Lindenhof als professionele instelling en het Weeshuis der Hervormden als fonds voor jeugdzorg.
Uit archieven en interviews met oud-bewoners wordt in Van wezen tot zijn de bijzondere geschiedenis van het Schiedamse Weeshuis en zijn nazaten gereconstrueerd.
Opdrachtgever: Weeshuis der Hervormden, Schiedam
