Tag Archief van: schiedam

Sluit Schiedam!

Aan het eind van de 19e eeuw kent iedereen Schiedam. Daar groeit en bloeit de brandersindustrie, terwijl alcoholmisbruik een steeds groter maatschappelijk probleem wordt. Om jenever en andere sterke drank uit te bannen, richt de drankbestrijding de pijlen op Schiedam. Met zoveel succes dat ‘Schiedam’ een synoniem wordt voor alles wat er mis gaat rondom alcoholgebruik. In 2025 viert Schiedam 750 jaar stadsrecht. Voor de historische bundel die dan verschijnt, doet Ingrid van der Vlis onderzoek naar deze schaduwzijde van de brandersindustrie.

Passagetheater Schiedam

Historisch Jaarboek Schiedam 2022 staat in het teken van 25 jaar Theater aan de Schie. Ingrid van der Vlis schreef een artikel over een het bejubelde en later verguisde Passagetheater van de stad. Als in 1933 de eerste steen wordt gelegd staat niets een bloeiend bestaan als bioscoop-theater in de weg. Schiedam gaat mee in de vaart der volkeren. Van het legendarische Passagetheater is weinig meer over als het in 1994 wordt afgebroken.

‘Het is de schuld van de Schiedammers’, in: Historisch Jaarboek Schiedam 2022 (Schiedam 2022) 15-27

Het jaarboek is verkrijgbaar bij de Schiedamse boekhandels en het Gemeentearchief Schiedam

De blauwe dood

Halverwege de negentiende eeuw brak meermalen een cholera-epidemie uit die in Schiedam enkele honderden slachtoffers maakt. De vergelijking met corona dringt zich op: een onbekende ziekte die vanuit het oosten over Europa uitwaaiert, kleine en grote besmettingsgolven en een continue zoektocht naar de beste remedie. Voor Historisch Jaarboek Schiedam 2020 onderzocht Ingrid van der Vlis hoe deze stad zich hier doorheen sloeg.

Collaboratie in Schiedam

Zeker 555 Schiedammers hossen op 5 mei 1945 niet mee in de feestvierende menigte. Zij wachten angstig hun lot af, want zij hebben – om welke reden dan ook – tijdens de oorlog op het verkeerde paard gewed. Hun namen staan genoteerd in schriftjes die door het verzet werden bijgehouden.

Aan de hand van deze lijsten schreef Ingrid van der Vlis een artikel in het Historisch Jaarboek Schiedam 2019, vanaf 1 mei 2020 verkrijgbaar bij het gemeentearchief en de Schiedamse boekhandels.

‘Fout…! Meewerken met de bezetter – collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog’, in: Historisch Jaarboek Schiedam 2019 (Schiedam 2020)

Migrantenkerk

Duitse arbeiders stichtten in Schiedam in de achttiende eeuw hun eigen lutherse kerk. Voor het Historisch Jaarboek Schiedam 2017 schrijft Ingrid van der Vlis een artikel over deze kleine maar opvallende gemeente. Van een bescheiden migrantenkerk ontwikkelde de lutherse gemeente zich tot de derde kerk van de stad. Ontzuiling en ontkerkelijking leidden tot het einde van de zelfstandige gemeente, die in 2017 de kerk De Vaste Burg verliet.

Tag Archief van: schiedam

De mms, feministisch vernieuwend!?

De middelbare meisjesschool, de mms, roept gemengde gevoelens op. Dat deed het rond 1900 al en dat doet het in 2024 nog steeds. Begonnen als feministische vernieuwing, veranderd in ‘school voor mevrouwen’ en geëindigd als gedateerd schooltype.

In 1949 gingen de eerste meisjes in Schiedam naar een mms. Het gezinsideaal stond toen voorop, en de school was allang niet meer zo feministisch vooruitstrevend. Maar dat betekent nog niet dat Schiedam emancipatoir hopeloos achter liep.

‘Middelbare meisjesschool, kortstondig feministisch vernieuwend’, in: Historisch Jaarboek Schiedam 2023. Thema: Wen er maar aan (Schiedam 2024) 34-47

Fout! Meewerken met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog

Zeker 555 Schiedammers hossen op 5 mei 1945 niet mee in de feestvierende menigte. Zij wachten angstig hun lot af, want zij hebben – om welke reden dan ook – tijdens de oorlog op het verkeerde paard gewed. Hun namen staan genoteerd in schriftjes die door het verzet werden bijgehouden. Aan de hand van deze lijsten schreef Ingrid van der Vlis een artikel in het Historisch Jaarboek Schiedam 2019, verkrijgbaar bij het gemeentearchief en de Schiedamse boekhandels.

‘Fout…! Meewerken met de bezetter – collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog’, in: Historisch Jaarboek Schiedam 2019 (Schiedam 2020)

Schiedamse strijd

In 2019 is het honderd jaar geleden dat Schiedamse dames voor vrouwenkiesrecht streden. Schiedamse socialisten ijverden tegelijkertijd voor algemeen kiesrecht. Dat deze twee partijen niet direct samenwerkten, laat Ingrid van der Vlis zien in het artikel ‘Honderd jaar algemeen- en vrouwenkiesrecht’ in Historisch Jaarboek Schiedam 2018.

Voor 24,68 euro te koop bij Gemeentearchief Schiedam.

Cornelis Haga in Zweden

Zweden en Nederland hebben 400 jaar diplomatieke betrekkingen. De overeenkomst werd in 1614 getekend. Vier jaar eerder was de Schiedamse regentenzoon Cornelis Haga al in Zweden. Een jonge diplomaat die een hoogoplopend handelsconflict moest oplossen. Haga slaagde daar in en zette zichzelf met zijn werk op de kaart. Hij zou korte tijd later als eerste Nederlandse ambassadeur naar Istanbul afreizen.

In tijdschrift Musis verscheen in juli 2014 een artikel over de reis van Cornelis Haga naar Zweden.

Zuster Keizer, kunt u even komen?

De wijkverpleegkundige was lange tijd de vraagbaak voor jong en oud, en de steun en toeverlaat voor ieder die het nodig had. Kiet Keizer (geboren in 1925) begon haar opleiding in het Gemeenteziekenhuis van Schiedam, behaalde de benodigde aantekeningen en werkte vanaf 1960 als wijkverpleegkundige in Schiedam Oost. Als geen ander bekommerde zij zich om de haar toevertrouwde gezinnen. Zuster Keizer regelde alles, en iedereen kende Zuster Keizer. Haar smakelijke verhalen over deze verhalen ‘in de wijk’ staan bijeen in dit boek, in de serie Schiedamse vertellingen.

Cornelis Haga (1578-1654)

Cornelis Haga was grondlegger van de diplomatieke, culturele en handelsbetrekkingen tussen Nederland en Turkije. In 1612 werd deze in Schiedam geboren regentenzoon de eerste ambassadeur in Istanbul, het hart van het Ottomaanse Rijk. Hij stichtte er consulaten en bewerkstelligde de vrijlating van christenslaven. Ook betekende het bondgenootschap met Turkije een belangrijk wapen tegen Spanje.

Haga, beroepsdiplomaat van het eerste uur, was een internationale beroemdheid. Als gezant in Zweden zorgde hij ervoor dat een conflict met de Nederlanden tot een oplossing werd gebracht. Daarnaast verkeerde de jurist Haga als president van de Hoge Raad in de omgeving van stadhouder Frederik Hendrik.

Dankzij wegbereiders als Cornelis Haga kon Nederland in de zeventiende eeuw uitgroeien tot een van de machtigste handelsnaties ter wereld. Deze biografie geldt als aanvulling op de geschiedschrijving van de Gouden Eeuw.

Van wezen tot zijn

Het Weeshuis der Hervormden in Schiedam kende in zijn geschiedenis vele pieken, dalen en koerswijzigingen. Bij de oprichting van het Weeshuis in 1605 waren het de ‘schamele weeskinderen’ die in behoorlijke tucht, discipline en ‘vreese Gods’ opgevoed moesten worden. Zij kregen in de loop der eeuwen gezelschap van halfwezen, vondelingen, voogdijkinderen en verlaten kinderen. Niet dat de Weeshuisbestuurders zo veranderingsgezind waren, wel omdat zij telkens zochten naar nieuwe hulpverleningsvormen die pasten bij de tijdgeest.

Het Weeshuis der Hervormden verlegde in de twintigste eeuw de aandacht naar Kinderbeschermingskinderen, uitmondend in de nieuwe jeugdzorginstelling de Lindenhof. Professionalisering en democratisering stelden aan de organisatie andere eisen dan voorheen. Dit leidde in de jaren ’70 tot een splitsing: de Lindenhof als professionele instelling en het Weeshuis der Hervormden als fonds voor jeugdzorg.

Uit archieven en interviews met oud-bewoners wordt in Van wezen tot zijn de bijzondere geschiedenis van het Schiedamse Weeshuis en zijn nazaten gereconstrueerd.

Opdrachtgever: Weeshuis der Hervormden, Schiedam